Świadczenia na wypadek śmierci
Zasiłek pogrzebowy wypłacany jest przez ZUS osobom lub podmiotom, które zajęły się pochówkiem i pokryły koszty pogrzebu.
Kwota zasiłku jest z góry ustalona i niezmienna, nie zawsze pokryje wszystkie koszty związane z pogrzebem. W przypadku udziału innej osoby w pokryciu kosztów, ZUS wypłaca kwotę podzieloną wprost proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu.
Ważne informacje:
Złóż wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (Z-12) i dokumenty w ZUS osobiście lub przez pełnomocnika. Jeśli pokryjesz koszty pogrzebu członka rodziny, w Twoim imieniu dokumenty może złożyć zakład pogrzebowy.
ZUS pomaga klientom w dopełnieniu formalności. To on wystąpi do Urzędu Stanu Cywilnego o odpis aktu zgonu, jeśli nie będzie on dołączony do wniosku o wypłatę zasiłku. We wniosku należy wpisać dane zmarłego: imię i nazwisko, numer PESEL, datę zgonu. Jeśli numer PESEL nie został nadany, trzeba wpisać miejscowość zgonu. Na tej podstawie ZUS wystąpi do urzędu o wydanie odpisu skróconego aktu zgonu, gdy wnioskodawcą jest członek rodziny zmarłego.
Oświadczenia i wnioski składa się papierowo lub elektronicznie poprzez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Dokumenty przesłane e-mailem nie są rozpatrywane. Dokumenty, które zgodnie z przepisami muszą być przekazane do ZUS w oryginale (np. rachunki poniesionych kosztów pogrzebu) trzeba złożyć w formie papierowej. Na stronie internetowej www.zus.pl można znaleźć szczegółowe wskazówki, jak złożyć wnioski za pośrednictwem PUE i jakie oświadczenia dołączyć.
Kto może ubiegać się o zasiłek pogrzebowy:
- członkowie rodziny,
- pracodawca,
- dom pomocy społecznej,
- gmina,
- powiat,
- osoba prawna kościoła lub związku wyznaniowego,
- osoba obca.
Kiedy złożyć wniosek o zasiłek pogrzebowy:
- do 12 miesięcy od dnia śmierci,
- do 12 miesięcy od dnia pogrzebu – jeśli pojawił się problem z odnalezieniem zwłok lub identyfikacją zmarłego. W takim przypadku do wniosku trzeba dołączyć dokumenty, które potwierdzą powód opóźnienia np. zaświadczenie z policji lub prokuratury. Po upływie powyższych terminów dochodzi do przedawnienia roszczeń.
Jeśli osoba zmarła była zatrudniona, to małżonek lub osoby, którym przysługuje prawo do renty rodzinnej, mogą otrzymać również odprawę pośmiertną. Wysokość takiego świadczenia jest zależna od stażu zatrudnienia oraz liczby osób, którym odprawa będzie przysługiwać. Jest ono dzielone po równo każdej uprawnionej osobie, a w przypadku tylko jednego członka rodziny uprawnionego do odprawy pośmiertnej, odprawa przysługuje w wysokości połowy kwoty określonej w kodeksie pracy.
Kwota świadczenia:
- przy zatrudnieniu krótszym niż 10 lat – wysokość miesięcznego wynagrodzenia,
- przy zatrudnieniu wynoszącym 10 lat – wysokość trzymiesięcznego wynagrodzenia,
- przy zatrudnieniu wynoszącym 15 lat – wysokość sześciomiesięcznego wynagrodzenia.
Odprawa pośmiertna podlega opodatkowaniu.
To stałe świadczenie, które przysługiwać może małżonkowi osoby zmarłej, dzieciom (własnym, przysposobionym, przyjętym na wychowanie oraz dzieciom drugiego małżonka) oraz rodzicom. Renta rodzinna jest wypłacana przez ZUS, gdy zmarły przed śmiercią miał przyznane prawo do emerytury lub renty.
Do renty uprawnieni są:
- dzieci osoby zmarłej – do czasu ukończenia 16 lub 25 lat; warunkiem otrzymywania świadczenia jest kontynuowanie nauki lub całkowita niezdolność do pracy przed ukończeniem 16 lub w trakcie trwania nauki przed 25 rokiem życia,
- wdowa lub wdowiec – zyskują prawo do otrzymywania renty, gdy w chwili zgonu współmałżonka jeśli mieli ukończone 50 lat lub byli niezdolni do pracy. Jeśli do zgonu doszło wcześniej, a co najmniej jedno z dzieci kontynuuje naukę, wdowa lub wdowiec ma prawo do otrzymywania renty do chwili, gdy dziecko ukończy 18 rok życia,
- rodzice osoby zmarłej – mogą otrzymać rentę po zmarłym, jeśli spełniają warunki takie same jak wdowa lub wdowiec oraz w sytuacji, gdy ich zmarłe dziecko w sposób znaczący przyczyniało się do ich utrzymywania.
Renta rodzinna wynosi określony procent renty, która przysługiwałaby zmarłemu z tytułu niezdolności do pracy:
- dla jednej osoby uprawnionej - 85% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałaby zmarłemu,
- dla dwóch osób uprawnionych - 90% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałaby zmarłemu,
- dla trzech i więcej osób uprawnionych - 95% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałaby zmarłemu.
Wszystkim członkom rodziny, którzy mają prawo do renty po zmarłym przysługuje jedna łączna renta rodzinna, w razie konieczności jest dzielona w równych częściach pomiędzy uprawnionych.
Do wniosku o otrzymanie renty rodzinnej należy dołączyć akt zgonu osoby zmarłej oraz odpisy aktów urodzenia i aktów stanu cywilnego, które stwierdzają stopień pokrewieństwa osób uprawnionych do otrzymania świadczenia.
Po śmierci bliskiej osoby warto sprawdzić w zakładzie pracy (ubezpieczenie grupowe) lub u współpracującego z nami agenta ubezpieczeniowego czy nie należy się nam wypłata świadczenia pieniężnego z polisy na życie, którą zawarła zmarła osoba, a której my jesteśmy beneficjentami.
Ubezpieczenie na życie jest umową długoletnią. Składka ubezpieczeniowa wyliczana w momencie zawierania umowy ubezpieczenia musi mieć w perspektywie nawet kilkudziesięcioletni okres trwania ubezpieczenia.
Podstawowym obowiązkiem ubezpieczającego jest opłacanie składek w wysokościach i terminach określonych w umowie. Przed zawarciem umowy ubezpieczenia należy podać prawdziwe informacje o stanie zdrowia i sposobie życia. Na ich podstawie towarzystwo ubezpieczeniowe dokonuje oceny ryzyka i kalkuluje wysokość składki. Podanie we wniosku ubezpieczeniowym nieprawdziwych lub niedokładnych informacji, zatajenie istotnych okoliczności, może skutkować odstąpieniem ubezpieczyciela od umowy lub odmowie wypłaty świadczenia. Obowiązek udowodnienia tego faktu spoczywa na ubezpieczycielu.
Podstawowym obowiązkiem zakładu ubezpieczeń w czasie trwania umowy jest wypłata świadczenia w razie zajścia zdarzenia objętego umową. Wysokość świadczenia zależy od sumy ubezpieczenia, na którą wystawiona była polisa na życie zmarłej osoby.
Wypłata świadczenia następuje po przedłożeniu ubezpieczycielowi polisy i dowodu tożsamości osoby uprawnionej oraz innych wymaganych przez towarzystwo dokumentów. Każdy z zakładów ubezpieczeń podaje indywidualne terminy na realizację świadczenia. Jednakże termin ten nie przekracza 30 dni.
Warunki ogólne umowy ubezpieczenia określają przypadki, które zwalniają zakład ubezpieczeń z odpowiedzialności odszkodowawczej. Dla większości towarzystw jest to: zatajenie lub podanie we wniosku nieprawdziwych informacji, które miały wpływ na zaistniałe zdarzenie - dotyczy to pierwszych 3 lat ubezpieczenia,
popełnienie lub usiłowanie popełnienia samobójstwa - dotyczy to pierwszych 2 lat, śmierć wskutek działań wojennych, pozbawienie życia osoby ubezpieczonej dokonane przez uposażonego.
Roszczenia wobec towarzystwa ubezpieczeniowego z tytułu umowy ubezpieczenia na życie przedawniają się z upływem trzech lat od dnia, w którym wystąpiło zdarzenie.
